Gemeentelijk Rioleringsplan
Welkom bij het beeldende Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) van de gemeente Ooststellingwerf. Hierin legt de gemeente haar rioleringsbeleid vast voor de periode 2020-2024. Onder de diverse knoppen van het submenu leest u meer over de activiteiten van de gemeente én wat u zelf kunt doen. Ook vindt u er informatie over de plannen voor de komende jaren. Centraal staan de drie zorgplichten van de gemeente voor afvalwater, regenwater en grondwater.
Speerpunten
Belangrijke aandachtspunten voor Ooststellingwerf zijn:
- volksgezondheid
- duurzaamheid en circulariteit
- klimaatverandering
- samenwerking
En natuurlijk een mooie, prettige leefomgeving voor ons allemaal.
Een zaak van ons allemaal
Aan u – als inwoner van of bedrijf in Ooststellingwerf – vragen wij bewust om te gaan met water. Iedereen kan een bijdrage leveren aan een gezond en leefbaar klimaat. Dat kost weinig moeite. Het is een kwestie van weten wat te doen. En wat u juist beter kunt laten!
De wereld van water
Water is belangrijk voor onze gezondheid en leefomgeving. Het gaat dan over drinkwater, maar ook over regenwater, grondwater en nog veel meer. Het is een wereld op zich. Er is veel over te vertellen. En veel te ontdekken.
Riolering: niet te zien, niet te missen
Dat er een rioolstelsel is merken we vooral als het niet goed werkt. Als de riolering verstopt is. Of als er iets vervangen of gerepareerd wordt. Op andere momenten zien we er weinig van. Al die buizen, gemalen en bassins. Bijna onzichtbaar, maar wel heel belangrijk.
Samenwerking
De waterketen is een systeem waarin diverse organisaties allemaal een eigen taak hebben. Ooststellingwerf werkt op dit gebied daarom samen met Wetterskip Fryslân, de provincie Fryslân, Vitens en andere gemeenten, met name de buurgemeenten Weststellingwerf en Opsterland.
Uitdagingen
De uitdagingen op het gebied van water en riolering zijn groot. Ze vergen een aanpak waarbij innovatie, kosteneffectiviteit en efficiëntie voorop staan. Het gaat om deskundigheid, keuzes maken en ‘de goede dingen goed doen.’
Speerpunten
Speerpunten van de gemeente Ooststellingwerf als het gaat om riolering zijn:
- beschermen van de volksgezondheid en de kwaliteit van de leefomgeving
- maken van duurzame keuzes (CO2 neutraal, duurzame energie, circulair, klimaatmitigatie)
- klimaatbestendig maken (extreme regen en droogte, klimaatadaptatie)
- samenwerken met inwoners, buurgemeenten, Wetterskip en andere belangrijke partijen
Onder de diverse knoppen in het submenu leest u hier meer over.
Schoon drinkwater
Schoon drinkwater en goede sanitaire voorzieningen zijn essentieel bij het voorkomen van ziekten en de verspreiding ervan.
Het Nederlandse drinkwater behoort tot het beste ter wereld. Wij zijn gewend om ons er ook mee te wassen en zelfs het toilet mee door te spoelen.
Gezondheid
Riolering heeft een belangrijke functie in onze samenleving. Het voorkomt contact met afvalwater en houdt onze drinkwaterbronnen schoon.
Door het inzamelen en transporteren van afvalwater en overtollig regen- en grondwater uit onze directe leefomgeving wordt de volksgezondheid beschermd.
Kwaliteit verhogen
Afvalwater komt na zuivering vaak buiten het stedelijk gebied terecht op oppervlaktewater (zoals sloten, kanalen en rivieren) of in de bodem. Hier halen drinkwaterbedrijven ons drinkwater vandaan. Het is dus belangrijk om te zorgen voor schoon oppervlakte- en grondwater.
Ook het voorkomen van wateroverlast verhoogt de kwaliteit van de leefomgeving. Omdat er steeds vaker hevige buien zijn, wordt dit thema steeds belangrijker. Onder ‘Klimaatbestendig‘ kunt u hier meer over lezen.
Werk combineren
De kwaliteit van de leefomgeving wordt sterk bepaald door het beheer van de openbare ruimte. Als de straat open ligt, dan is dit vervelend. Maatregelen aan de riolering stemmen we daarom zoveel mogelijk af op andere werkzaamheden.
Dit doen we om overlast voor burgers en bedrijven te beperken. En omdat we geld, menskracht, materialen en machines zo zorgvuldig mogelijk willen inzetten.
Nieuwe methoden
Ooststellingwerf kiest steeds vaker voor rioleringsonderhoud waarbij we geen sleuf hoeven te graven. Vanuit een inspectieput brengen we een kous in de riolering. Deze wordt uitgehard met hars. Hierdoor ontstaat er een nieuwe buis in de oude buis. Deze methode heet relinen.
Door deze aanpak is het werk is sneller klaar en ontstaat er minder overlast.
Nieuwe Omgevingswet - integrale aanpak
Iedereen wil een fijne leefomgeving waar je goed en prettig kunt wonen, werken en recreëren. We willen ook een omgeving die veilig en schoon is. Dit vraagt om een zorgvuldige afweging, om zo tot verantwoorde keuzes te komen.
De nieuwe Omgevingswet moet er voor zorgen dat we daar nog beter op kunnen inspelen. Het is de bedoeling van de wet dat zaken in samenhang worden bekeken en afgewogen. Ook de onderwerpen genoemd in dit Gemeentelijk Rioleringsplan spelen daarbij een rol. De nieuwe wet treedt vanaf 2021 in werking. Meer informatie vindt u onder de knop ‘Wet- en regelgeving’.
Ambities van de gemeente
Ambities van de gemeente Ooststellingwerf op het gebied van duurzaamheid zijn:
- CO2-neutraal
- energieneutraal en energie-onafhankelijk
- biobased en circulair
- klimaatbestendig inrichten van de openbare ruimte
Hieronder leggen we deze begrippen uit. En vertellen we wat dit betekent voor het rioleringsbeleid.
Energieneutraal in 2030
Ooststellingwerf zet in op energieneutraal en -onafhankelijk. Dit is realiseerbaar door:
- minder energie te gebruiken
- te kiezen voor energie uit hernieuwbare bronnen (meer elektra, minder gas)
- lokaal zelf energie op te wekken
Tijdens de planperiode van dit Gemeentelijk Rioleringsplan (2020-2024) onderzoekt Ooststellingwerf wat de riolering/afvalwaterketen kan bijdragen aan het energieneutraal en -onafhankelijk maken van de gemeente.
Klimaatmitigatie: CO2-neutraal in 2030
Met klimaatmitigatie wordt bedoeld: het verminderen van door mensen veroorzaakte uitstoot van broeikasgassen. Het gaat daarbij met name om CO2, maar ook om andere stoffen zoals methaan. De uitstoot ervan draagt bij aan de verandering van het klimaat op aarde
De belangrijkste maatregel voor klimaatmitigatie is de omschakeling van fossiele brandstoffen naar duurzame energiebronnen. De hiervoor genoemde ambitie om energie-neutraal te worden, past dus bij klimaatmitigatie. In 2030 willen we als gemeente Ooststellingwerf CO2-neutraal zijn.
Circulair en biobased
Een circulaire economie is een economie waarin geen afval bestaat. Grondstoffen worden teruggewonnen en steeds opnieuw gebruikt. Dat vraagt om een nieuwe manier van ontwerpen, produceren en hergebruiken.
Ooststellingwerf richt zich daarbij onder andere op de circulaire (bio)economie. We willen biomassa optimaal benutten voor biobased producten. Zo willen we nieuwe innovaties en economische bedrijvigheid stimuleren.
Duurzaamheid in de praktijk
Bij de aanleg en het onderhoud van de riolering speelt duurzaamheid een grote rol:
- we kiezen zoveel mogelijk voor duurzame materialen, bijvoorbeeld beton en PVC met daarin hergebruikte grondstoffen
- we kiezen waar mogelijk voor reparatie en renovatie, niet voor vervanging
- we vervangen alleen als het echt noodzakelijk is en kiezen voor een verwerker die de materialen zo goed mogelijk hergebruikt
Zo besparen we veel kostbare energie en grondstoffen.
De komende tijd onderzoeken we hoe we nog duurzamer kunnen werken.
En ook welke innovaties hierbij een rol kunnen spelen.
Klimaatbestendig
Een ander speerpunt van Ooststellingwerf is het klimaatbestendig inrichten van de openbare ruimte. We moeten als gemeente inspelen op de gevolgen van klimaatveranderingen. Denk bijvoorbeeld aan extreme regenval en langdurige droogte. Meer hierover leest u onder ‘Klimaatbestendig’.
Klimaatadaptatie
Klimaatadaptatie betekent dat we:
- ons bewust zijn van mogelijke gevolgen van klimaatverandering
- deze proberen te verzachten en (leren) accepteren
- de (openbare) ruimte meer klimaatbestendig inrichten
Ook landelijk staat klimaatadaptatie en klimaatbestendigheid prominent op de agenda. Er is zelfs een Deltaplan Ruimtelijke adaptatie. De afbeelding toont de 7 ambities uit dit Deltaplan om Nederland klimaatbestendiger te maken.
Friese Klimaatatlas
In de (online) Friese Klimaatatlas staat veel informatie over de impact van de klimaatveranderingen. Hierin zijn ook de resultaten te vinden van de klimaat-stresstest die in Friesland is uitgevoerd. Het gaat daarbij om:
- wateroverlast
- hittestress
- droogte
- overstroming
Dat laatste aspect is bij Ooststellingwerf, door haar ligging, gelukkig niet aan de orde. Hieronder ziet u enkele afbeeldingen uit de Friese Klimaatatlas. Als u op een afbeelding klikt, dan verschijnt deze groot in beeld.
Aan de slag met klimaatadaptatie
De aanpak van Ooststellingwerf verschilt per gebied en per situatie:
- Uit de stresstest komen enkele locaties naar voren als eventueel knelpunt (zie Friese Klimaatatlas). De gemeente heeft voor ieder van deze locaties mogelijke maatregelen geïnventariseerd in een factsheet. De uiteindelijke aanpak wordt overlegd met de betrokken bewoners.
- Locaties waar geen knelpunt is, vragen niet om actie. Echter: als de gemeente hier toch aan de slag gaat (bijvoorbeeld herinrichting), dan wordt er rekening gehouden met de klimaatveranderingen. Dit kan door aanpassingen in het ontwerp. Bijvoorbeeld: zorgen voor afvoer van regenwater naar een plek waar het geen overlast geeft.
- Voor nieuwbouw, uitbreidings- en inbreidingslocaties komt er een Handboek voor projectontwikkelaars. Hierin staat hoe men zorgt voor een klimaatbestendige inrichting van de openbare ruimte.
Overlast beperken
Wateroverlast door extreme regenval is nooit helemaal te voorkomen. Soms zullen straten voor korte tijd blank staan. En wanneer het water daarbij alleen maar tussen de trottoirbanden blijft staan, dan moeten we dat accepteren. Wel nemen we maatregelen om het ontstaan van schade zoveel mogelijk te beperken.
De bodemopbouw in onze gemeente wisselt per gebied: keileemlaag, veengrond, eerdgrond of (lemige) zandgrond. Het is daarom belangrijk per locatie te onderzoeken wat er mogelijk is.
Mogelijke maatregelen zijn:
- regenwater afvoeren naar een groenstrook, waar het geen overlast geeft
- regenwater afvoeren naar een (bestaande of nieuw aangelegde) waterloop
- (half open) bestrating gebruiken, waar het water in weg kan zakken
- water afvoeren door de weg in een v-profiel aan te leggen
- sloten die gedempt zijn weer openmaken
- regenwater afkoppelen
Een zaak van ons allemaal
Klimaatverandering en de gevolgen daarvan raken ons allemaal. Iedereen krijgt ermee te maken. We hebben elkaar nodig bij het zoeken naar oplossingen.
Inwoners en bedrijven spelen een belangrijke rol, bijvoorbeeld door te zorgen dat het regenwater in de eigen tuin of op het eigen terrein in de bodem kan zakken. U kunt hier aan bijdragen:
- kies voor meer groen en aarde
- pas minder bestrating toe
- gebruik waterdoorlatende verhardingsmaterialen (grasbetontegels/schelpen/grind)
- demp geen sloten
Inwoners
Buurgemeenten, Wetterskip Fryslân, de Provincie Fryslân en Vitens zijn belangrijke partijen om mee samen te werken. Maar het belangrijkst zijn natuurlijk de inwoners van de gemeente Ooststellingwerf en de ondernemers.
Uw hulp, onder andere bij het voorkomen van verstoppingen en het inspelen op klimaatveranderingen, is onmisbaar. De gemeente hecht daarom veel waarde aan uw inbreng. Meer hierover leest u onder het tabblad ‘Inwoners & bedrijven’.
OWO
De gemeenten Ooststellingwerf, Weststellingwerf en Opsterland werken samen op verschillende fronten. Ook als het gaat om water en riolering benutten we elkaars krachten. Daardoor kunnen we besparingen realiseren en meer kwaliteit bieden.
Voorbeelden van OWO samenwerking zijn:
- gezamenlijk reinigen en inspecteren van riolen
- gezamenlijk gebruik van één beheersysteem
- gezamenlijk gebruik van één telemetrie-systeem
Friese waterketen
De verantwoordelijkheid voor het water en de riolering in de gemeente Ooststellingwerf ligt niet alleen bij de gemeente. Ook Wetterskip Fryslân, de Provincie Fryslân en drinkwaterbedrijf Vitens hebben taken en verplichtingen.
Het is belangrijk om met elkaar te overleggen en afspraken te maken. In het Fries Bestuursakkoord Waterketen zijn gezamenlijke ambities en acties vastgelegd.
Fries Bestuursakkoord Waterketen
De Friese gemeenten en hiervoor genoemde partijen zetten zich samen in voor een mooi, veilig, schoon, gezond en duurzaam beheer van de waterketen.
Kernpunten daarbij zijn:
- kosten – besparen door samen te werken
- kwaliteit – professionaliteit verder verbeteren
- kwetsbaarheid – (organisatorisch) minder kwetsbaar door meer samen te werken
- toekomst – klimaatbestendig inrichten van de waterketen
Aan de slag
In het Bestuursakkoord staan concrete acties. Met onze samenwerkingspartners zijn we aan de slag met:
- technische innovaties
- inspelen op klimaatveranderingen (klimaatadaptatie)
- jongeren enthousiast maken om te gaan werken in dit vakgebied
- bewustwording bij inwoners als het gaat om water en riolering
Samen aan de slag
De gemeente kan het niet alleen. Inwoners en bedrijven kunnen helpen ervoor te zorgen dat het riool niet verstopt raakt. Ook het voorkomen van overlast door veel regen kunnen we samen aanpakken. Zo zorgen we met elkaar voor een gezonde leefomgeving met droge voeten.
Onder de diverse knoppen in het submenu leest u wat u kunt doen om prettig te wonen. En ook waar u terecht kunt met vragen over aansluitingen en storingen.
Uw kennis helpt mee de juiste keuzes te maken
Wij willen u betrekken bij de keuzes die wij maken. Bijvoorbeeld bij het klimaatbestendig maken van het riolerings- en watersysteem. U weet zelf het beste wat er in uw woonomgeving gebeurt bij hevige neerslag. Deze kennis is van grote waarde bij het bepalen van maatregelen om bijvoorbeeld wateroverlast te voorkomen.
Heeft u foto’s van regenwateroverlast, water op straat of andere zaken die met regenwater hebben te maken? Mail deze naar regenwater@ooststellingwerf.nl
Voorkom verstopping
Alles wat door het toilet of gootsteen gaat, komt in het riool terecht. Sommige producten verstoppen of vervuilen het riool. Die horen er dus niet in thuis.
Hieronder leest u daar meer over. Ontvet uw afvoer regelmatig met soda en heet water. Ook dat voorkomt verstopping.
Toilet
Schoonmaakdoekjes, babydoekjes en maandverband zijn niet afbreekbaar. Spoel die dus niet door de wc, maar doe ze in de afvalbak. Vochtig toiletpapier is heel moeilijk afbreekbaar en zorgt daardoor voor verstoppingen. Het is beter om vochtig toiletpapier niet door te spoelen. Ook frituurvet en andere vetten horen niet thuis in het toilet.
Gootsteen
Frituurvet stolt snel als het in de riolering terecht komt. Dat vergroot de kans op verstopping in uw eigen huis. Resten verf, latex, cement en gips mogen evenmin door de gootsteen. En ook niet door toilet en de put op straat. Lever dit soort afval in bij de milieustraat in Oosterwolde.
Dikke zuivelresten zoals yoghurt en vla horen thuis in de vuilnisbak, net zoals vaste etensresten. Vloeibaar eten en water met reinigingsmiddelen mag u wel doorspoelen.
Medicijnen
Ook medicijnresten horen niet thuis in de riolering. Ze kunnen bijna niet uit ons rioolwater worden gehaald en komen zo terecht in onze vijvers en vaarten. Dit heeft een negatief effect op ons milieu.
Spoel medicijnresten daarom nooit door de gootsteen of het toilet, maar lever ze gratis in bij de apotheek.
Wel of niet in het riool?
Bij twijfel kunt u in de Afvalscheidingswijzer opzoeken welk afval u wel of niet door de gootsteen of de wc mag spoelen. Of klik hier wat wel en niet in het riool mag.
Water
Iedere Nederlander gebruikt ongeveer 120 liter water per dag. Ongeveer 50% daarvan gaat op aan warm water. De rest aan het toilet (28%), de was (13%) en andere activiteiten zoals de afwas, koken, en water drinken (samen 9%).
Schoon water, dat is er niet zomaar. Het kost tijd, energie, geld en chemicaliën om het water te zuiveren en transporteren. Door de winning van drinkwater daalt het grondwaterpeil. Dit versterkt verdroging van (natuur)gebieden. Er is geen oneindige hoeveelheid water beschikbaar. Genoeg redenen dus om zuinig te zijn met drinkwater. In het bijzonder met warm water, want dat kost 20x meer energie.
Tips Zuinig met water
- Repareer lekkende kranen. Tien druppels per minuut lijkt niet veel, maar jaarlijks is dat al gauw zo`n 1100 liter water!
- Koop een waterbesparende douchekop en monteer een spoelstop op het toilet. Deze investering heeft u er binnen korte tijd alweer uit!
- Neem vaker een douche in plaats van een bad, en douche wat korter.
- Zet uw (vaat)wasmachine alleen aan als deze vol is: dat bespaart water én energie.
- Let bij de aanschaf van een nieuwe (vaat)wasmachine op het water- en energieverbruik.
- Plaats een regenton. Met opgevangen regenwater kunt u de tuin begieten.
Meer tips en informatie vindt u op de website van Milieucentraal.
Bouwmaterialen
Materialen met koper, zink en lood veroorzaken vervuiling. Ze lossen op in het regenwater en komen zo terecht in het oppervlaktewater en/of de bodem. Het is belangrijk om dit soort ‘uitlogende’ materialen niet te gebruiken.
Geïmpregneerd hout van bijvoorbeeld schuttingen of tuinmeubels bevat vaak koper-chroom verbindingen. Ze zijn herkenbaar aan de groenige kleur. Er zijn gelukkig minder schadelijke alternatieven beschikbaar, zoals Europees hardhout (lariks, douglas, robinia, eiken of kastanje).
Enkele tips van de website Milieu Centraal:
- Voor buiten zijn hardere soorten als lariks, douglas, robinia, eiken of kastanje geschikt. Hardhout uit Europa is beter voor het milieu dan tropisch hardhout.
- Kies je toch voor geïmpregneerd hout, let dan op het KOMO-keurmerk: dan is het hout op een verantwoorde manier behandeld met chemische middelen die verrotting tegengaan.
Regenwater
Voor de waterhuishouding is het gunstig als regenwater blijft waar het valt. Dit kan als uw terrein of tuin niet teveel bestrating heeft. Onverhard groen helpt om het water vast te houden. De planten en bomen kunnen het goed gebruiken. U hoeft ze dan zelf minder vaak water te geven en ze groeien beter.
Ook voor het riool is het goed als het regenwater in uw tuin blijft. Hierdoor kan de riolering de toename van hevige buien beter aan. En voorkomt u onnodige zuivering van schoon regenwater.
Sloten
Sloten zijn belangrijk voor de opvang van overtollig regenwater. Als ze niet goed worden onderhouden of als ze gedempt worden, dan kan het water niet goed weglopen en ontstaat er overlast.
In Ooststellingwerf vormen sloten op verschillende locaties de erfafscheiding. Vaak zijn deze sloten particulier eigendom. Goed onderhoud is ook hier belangrijk.
Bestrijdingsmiddelen en kunstmest
Chemische bestrijdingsmiddelen zijn schadelijk voor het milieu. Als u hier toch voor kiest, gebruik dan biologische middelen. Onkruid kunt u beter handmatig verwijderen. Ook de gemeente Ooststellingwerf gebruikt geen chemische bestrijdingsmiddelen voor het verwijderen van onkruid.
Ook meststoffen kunnen via het riool in het oppervlaktewater terechtkomen en vervuiling veroorzaken. Wees daarom matig en voorzichtig met het gebruik hiervan.
Auto wassen
Als u uw auto op straat wast, stroomt het vuile water via het riool in het oppervlaktewater. Was daarom de auto bij voorkeur in een wasstraat.
Zij hergebruiken het water.
Bij gescheiden riolering is het zelfs niet toegestaan uw auto te wassen op straat.
Vijvers en sloten
Schone vijvers, sloten en ander oppervlaktewater. Dat is mooi en gezond. Voor mensen, dieren en planten. Het is dus belangrijk om de kwaliteit van dit water goed te bewaken.
U helpt hier aan mee door:
- uw hond niet te laten poepen nabij het open water, het vuil kan makkelijk in het water spoelen
- geen afval in het water te gooien (en natuurlijk ook niet ergens anders!)
- eenden en andere waterdieren zo min mogelijk te voeren, omdat dit het biologische evenwicht verstoort
Water op straat
Door de klimaatverandering neemt de kans op extreme regenbuien toe. De riolering kan dergelijke hoeveelheden regenwater niet snel genoeg verwerken. Het water zal daardoor vaker op straat staan. Binnen één à twee uur na de bui is het water meestal weggezakt in de bodem.
Op plekken waar wij water willen bergen, kan het langer duren voordat al het water verdwenen is. Het gaat dan om bijvoorbeeld openbaar groen, wadi’s of tussen de trottoirbanden van de weg.
Folder van de gemeente
Voor een verstopping in uw riolering bent u zelf als bewoner of eigenaar verantwoordelijk. Ook wanneer de verstopping zich buiten de erfscheiding bevindt.
Alleen wanneer de riolering of de aansluiting van de riolering vanaf de erfscheiding tot aan het hoofdriool constructief niet in orde blijkt te zijn is de gemeente verantwoordelijk. In de folder staat hoe u kunt onderzoeken of dit het geval is.
Praktische tips
Als de afvoeraansluiting niet werkt, bijvoorbeeld van een wastafel, draai de afvoer dan open en maak die schoon. Ook ontstoppen met een simpele ontstopper is vaak voldoende. Helpt het niet? Pas dan op met chemische middelen. Ze kunnen uw riool aantasten én de werking van de rioolwaterzuivering verstoren. Schakel liever een rioolreinigingsbedrijf in.
Als er meerdere aansluitingen niet werken, dan is het probleem waarschijnlijk groter. Zeker als geen enkele aansluiting meer werkt. Of als het water dat u op de eerste verdieping wegspoelt op de begane grond weer uit een putje of toilet komt.
Onderzoek eerst of de verstopping in úw riool zit of in het gemeenteriool. Informeer bij uw buren of zij ook problemen hebben. Zo ja, dan is de kans groot dat de verstopping in het gemeenteriool zit. Is dat niet het geval, dan zoekt u verder.
Op de perceelgrens (de grens tussen gemeentegrond en particuliere grond, in veel gevallen een halve meter uit de perceelgrens op particuliere grond) ligt normaal gesproken een ontstoppingsstuk of -put. Hier kunt u zien of de verstopping in uw riool of in het gemeenteriool zit. De exacte plaats van het putje staat aangegeven op de aansluitschets van uw woning. Als u niet in het bezit van een schets waarop het ontstoppingsstuk staat, kunt u hiervan (indien voorradig) een kopie opvragen bij de gemeente. U ziet het ontstoppingsstuk niet. U zult dat dus moeten opgraven vanaf uw eigen terrein; u mag niet graven in openbaar gebied.
Staat er water in het ontstoppingsstuk, dan zit de verstopping waarschijnlijk in het gemeenteriool. Staat er geen water in het ontstoppingsstuk, dan zit de verstopping waarschijnlijk in uw riool.
Melden bij de gemeente
Denkt u dat de verstopping zich in het gemeenteriool bevindt, meld dit dan aan de gemeente. We proberen het probleem zo snel mogelijk te onderzoeken en verhelpen. Soms blijkt na ons onderzoek dat de verstopping is veroorzaakt door onjuist gebruik door u als bewoner. In dat geval zullen wij de kosten bij u in rekening brengen.
Als u zelf een bedrijf inschakelt om de verstopping te verhelpen, zonder dat wij op de hoogte zijn, dan betalen wij de rekening hiervan niet. U moet altijd een melding doen bij ons.
Voorkomen beter dan genezen
U kunt verstopping van het riool helpen voorkomen door verantwoord rioolgebruik. Zorg dat er geen vaste stoffen zoals textiel, kattengrit, luiers, maandverband of condooms in de rioolafvoer terechtkomen. Ook vet (jus en vloeibaar frituurvet) en olie kunnen verstopping veroorzaken.
Storing van drukriolering
Woningen in het buitengebied zijn aangesloten op de drukriolering. Als een pand aangesloten is op de drukriolering staan er grijze/groene kasten langs de weg, die soms een rode storingslamp hebben.
U kunt zelf controleren of de rode storingslamp op de schakelkast brandt. Brandt de rode lamp op een schakelkast, staat het deurtje open of is de kast beschadigd, meld dit dan aan de gemeente. U helpt ons door hierbij het nummer en de locatie van het kastje door te geven.
Aanvragen bij de gemeente
Voor meer informatie en voor het indienen van een aanvraag kunt u terecht op de website van de gemeente Ooststellingwerf.
Lozing
De gemeente is meestal het bevoegd gezag voor een lozing in een rioolstelsel of een lozing naar de bodem. Een lozing op riolering wordt vaak indirecte lozing genoemd, de lozing komt niet direct in het oppervlaktewater.
Voor lozing naar oppervlaktewater is de beheerder van het water, meestal waterschap of provincie, het bevoegd gezag. Voor direct lozen in het oppervlaktewater heeft u in veel gevallen een vergunning nodig. U kunt deze watervergunning aanvragen via het Omgevingsloket.
Overige vergunningen
Voor werkzaamheden nabij watergangen kunt u een watervergunning nodig hebben. Dat is ook het geval wanneer u grondwater onttrekt. Het waterschap regelt in de meeste gevallen de procedure voor onttrekken van grondwater. In alle deze gevallen kunt u een watervergunning aanvragen via het Omgevingsloket.
Er zijn drie categorieën grondwateronttrekkingen waarvoor u bij de provincie een vergunning moet aanvragen:
- koude-warmte opslag
- industriële toepassingen van meer dan 150.000 m3 per jaar
- openbare drinkwatervoorziening
Meer informatie
Voor meer informatie over het activiteitenbesluit en wat u als bedrijf kunt doen, kunt u hier kijken.
Hoogte van de heffing
De hoogte van de rioolheffing is bij particulieren afhankelijk van het type huishouding. Ook maakt het verschil of u eigenaar bent van het pand of gebruiker. Bij bedrijven is de hoogte gekoppeld aan het waterverbruik. Meer informatie over de rioolheffing is te vinden op de website van de gemeente.
Waterschapsbelasting
Ook het zuiveren van afvalwater en het beheren van de kwaliteit en het peil van oppervlaktewater kosten geld. Iedereen binnen een waterschapsgebied betaalt daar aan mee: burgers, (landbouw)bedrijven en natuureigenaren.
De gemeente Ooststellingwerf ligt in het beheergebied van Wetterskip Fryslân.
Water is kostbaar
Water is van waarde voor onze hele maatschappij. Het is een eerste levensbehoefte. Het zorgt voor bedrijvigheid, bevordert welzijn en ontspanning. Ook is schoon water van groot belang voor de volksgezondheid.
Ooststellingwerf zamelt daarom afvalwater in en brengt het naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). Als het gezuiverd is, brengen we het terug naar het landschap. Schoon regenwater laten we zoveel mogelijk daar waar het valt.
Drie zorgplichten
Met dit plan laat de gemeente Ooststellingwerf zien hoe zij invulling geeft aan haar:
- Afvalwaterzorgplicht
- Regenwaterzorgplicht
- Grondwaterzorgplicht
Onder de diverse knoppen in het submenu leest u hier meer over. Ook vindt u informatie over de verschillende soorten water.
Hoeveelheid afvalwater
Inwoners van Nederland gebruiken dagelijks gemiddeld 120 liter water per persoon. Denk hierbij aan toiletgebruik, douchen, eten koken en afwassen. Dit water wordt geloosd op de riolering. Reinigen is nodig, anders kan het niet terug de natuur in.
Artikel 10.33 Wet milieubeheer:
“De gemeenteraad of burgemeester en wethouders dragen zorg voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater dat vrijkomt bij de binnen het grondgebied van de gemeente gelegen percelen, door middel van een openbaar vuilwaterriool. In plaats van een openbaar vuilwaterriool kunnen afzonderlijke systemen of andere passende systemen worden toegepast, indien met die systemen eenzelfde graad van bescherming van het milieu wordt bereikt.”
Zorgplicht afvalwater
We hebben als gemeente de plicht om het afvalwater in te zamelen en te transporteren. Dit doen we door het openbaar rioolsysteem aan te leggen, te onderhouden en te beheren. Wetterskip Fryslân zorgt ervoor dat het ingezamelde afvalwater wordt gezuiverd.
Artikel 10.33 Wet milieubeheer:
“De gemeenteraad of burgemeester en wethouders dragen zorg voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater dat vrijkomt bij de binnen het grondgebied van de gemeente gelegen percelen, door middel van een openbaar vuilwaterriool. In plaats van een openbaar vuilwaterriool kunnen afzonderlijke systemen of andere passende systemen worden toegepast, indien met die systemen eenzelfde graad van bescherming van het milieu wordt bereikt.”
Kernpunten beleid afvalwater
Hieronder staan enkele kernpunten van het beleid van de gemeente Ooststellingwerf als het gaat om haar afvalwater-zorgplicht.
Inzameling stedelijk afvalwater:
- de aansluitgraad is momenteel 99,7%
- de grootste knelpunten door foutieve aansluitingen zijn verholpen
- bij nieuwbouwlocaties worden meteen duurzame systemen toegepast
Transport stedelijk afvalwater:
- riolering en overige voorzieningen worden regelmatig geïnspecteerd, zo kan er worden ingegrepen voordat er overlast optreedt
- alle rioolgemalen in het stedelijk gebied en ruim 600 minigemalen in het buitengebied zijn aangesloten op het telemetriesysteem, hierdoor is er continue controle op de werking van deze gemalen
Voorkeursvolgorde
Op plaatsen waar het kan, zamelen we regenwater apart in van vuil water. De voorkeursvolgorde daarbij is:
- vasthouden (infiltratie in bodem eventueel via infiltratieriool of -kratten)
- bergen (indien mogelijk in regenwaterstelsel of op laaggelegen maaiveld)
- afvoeren naar oppervlaktewater (zie foto hiernaast)
Schoon water schoonhouden
Als regenwater in de vuilwaterriool verdwijnt, wordt het gemengd met afvalwater vanuit woningen en bedrijven. Als we het regenwater schoon houden is dat beter voor het milieu en het is ook goedkoper. Er hoeft dan minder water naar de zuivering te worden getransporteerd en minder water gezuiverd te worden.
Daarom kijken we (wanneer er werkzaamheden worden uitgevoerd) of het mogelijk is om het regenwater af te koppelen van het gemengde riool.
Extreme regenbuien
Door de klimaatverandering neemt de kans op heftige regenbuien toe. Het rioolstelsel kan dit niet altijd aan. De bestaande riolen vervangen door grotere riolen die wel al het regenwater kunnen verwerken, dat is technisch bijna onmogelijk en kost heel veel geld. Dat leidt tot fors hogere lasten voor de burgers. De gemeente kiest hier niet voor.
Klimaatadaptatie
We zullen ons als samenleving moeten instellen op extreme regenbuien. Dit betekent onder andere dat:
- de gemeente waar mogelijk regenwater afkoppelt, zodat de riolering minder snel overbelast raakt (gescheiden riolering)
- de gemeente waar nodig maatregelen neemt om schade te voorkomen
- het belangrijk is dat tuinen en percelen niet (volledig) verhard worden, omdat ze dan geen water kunnen opnemen
- we moeten accepteren dat er soms tijdelijk water op straat staat en dit enige hinder geeft
Kernpunten beleid regenwater
Hieronder staan enkele kernpunten van het beleid van de gemeente Ooststellingwerf als het gaat om haar hemelwater-zorgplicht.
Inzameling overtollig hemelwater:
- het streven is om vermenging van schoon hemelwater met afvalwater terug te dringen, voorkeursvolgorde is vasthouden – bergen – afvoeren
- waar dit duidelijk meerwaarde heeft wordt gekozen voor afkoppelen (afkoppelen is geen doel op zich)
- verwerking op eigen terrein wordt niet verplicht, vanwege de bodemopbouw (keileemlagen)
Verwerking van overtollig hemelwater in riolen:
- de gemeente accepteert situaties waarbij sprake is van hinder door ‘water-op-straat’, maar er mag geen sprake zijn van ernstige hinder of overlast
- volledig verharde tuinen en percelen zorgen voor extra belasting op de gemeentelijke voorzieningen
Verwerking van overtollig hemelwater in de openbare ruimte:
- de openbare ruimte (watergangen en groenvoorzieningen) speelt een belangrijke rol in de aan- en afvoer van overtollig hemelwater
- vanwege dit belang wordt een deel van de onderhoudskosten voor watergangen en oevervoorzieningen gedekt vanuit de rioolheffing
Grondwater wordt drinkwater
De zuivering van grondwater (= water dat diep uit de grond wordt gehaald) is minder ingewikkeld dan het zuiveren van water uit de rivier (= oppervlaktewater). Daarom wordt circa 2/3 van ons drinkwater gemaakt van grondwater.
Zorgplicht grondwater
De wet bepaalt dat de burger met grondwateroverlast bij de gemeente terecht moet kunnen, wij zijn het eerste aanspreekpunt. Ook hebben wij de zorgplicht voor grondwater in het openbaar gemeentelijke gebied. Als dat nodig is nemen wij maatregelen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken.
Belangrijk uitgangspunt daarbij in de wetgeving is de verantwoordelijkheid die de perceeleigenaar op eigen terrein heeft. Bij grondwaterproblemen wordt in de eerste plaats van de eigenaar verwacht, dat hij de nodige (waterhuishoudkundige en/of bouwkundige) maatregelen neemt. Gelukkig zijn er in Ooststellingwerf weinig meldingen van grondwaterproblemen.
Zorgplicht grondwater volgens Artikel 3.6 Waterwet (ingekort):
De gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders dragen zorg voor het in het openbaar gemeentelijke gebied treffen van maatregelen teneinde structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken, voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en niet tot de zorg van het waterschap of de provincie behoort.
De ontwatering van een perceel is de verantwoordelijkheid van de eigenaar zelf. Of er sprake is van een structureel nadelige situatie hangt niet alleen af van de feitelijk grondwaterstand maar van de gevolgen. Er zijn structurele nadelige gevolgen als grondwater gedurende langere tijd zodanig hoog of laag staat dat er feitelijk schade optreedt. Feitelijke schade door grondwater kan ontstaan doordat: de bouwkundige constructie van een pand hierdoor wordt aangetast, er hierdoor objectieve gezondheid risico’s bestaan of als er water in de woning (boven het vloerpeil) staat.
Kernpunten beleid grondwater
Hieronder staan enkele kernpunten van het beleid van de gemeente Ooststellingwerf als het gaat om haar grondwater-zorgplicht.
Inzameling van grondwater:
- bewoners en ondernemers kunnen bij de gemeente terecht voor grondwaterproblemen
- bij herhaalde meldingen wordt onderzocht of er sprake is van een grondwaterprobleem
- als er maatregelen in openbaar gebied nodig zijn om problemen op te lossen of voorkomen, dan worden deze uitgevoerd onder regie van de gemeente in nauwe samenhang met het Wetterskip
Verwerking van grondwater:
- het aantal meldingen over grondwaterproblemen in bestaand gebied is minimaal
- het in stand houden van greppels is essentieel, dit vraagt om communicatie met de inwoners en om toezicht
- bij nieuwbouwlocaties worden waterhuishoudkundige belangen vóóraf expliciet en op evenwichtige wijze meegewogen
- drainage is vastgelegd in het beheersysteem en wordt, gelijktijdig met de riolering, gereinigd en geïnspecteerd
Functies oppervlaktewater
Vijvers, sloten en dergelijke hebben diverse functies:
- positieve beleving voor mensen (landschappelijke waarde)
- leefomgeving voor dieren en planten (biodiversiteit)
- recreatie
- vasthouden van water oftewel waterberging (‘retentie’)
Tijdens hevige regenbuien vangen de vijvers het regenwater op. Na de regenbui wordt het water langzaam afgevoerd naar de bodem of naar water in het buitengebied.
Gemeente en Waterschap
De verantwoordelijkheid is gesplitst als het gaat om het oppervlaktewater. Over het algemeen is:
- de gemeente verantwoordelijk voor de (weg)sloten en siervijvers
- het waterschap verantwoordelijk voor beken en retentievijvers (waterberging)
De gemeente zorgt voor een goede afvoer van water binnen de bebouwde kom. Daarom beheert en onderhoudt zij sloten die water vervoeren richting het oppervlaktewater. De kosten worden betaald uit de rioolheffing.
Het Waterschap
Wetterskip Fryslân zorgt in Ooststellingwerf voor de kwaliteit en kwantiteit van het oppervlaktewater. Dit is niet alleen in het belang van de inwoners, maar ook voor de planten en dieren. Een goede waterkwaliteit levert een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit van de leefomgeving.
Uit de bodem in de kraan
Het drinkwater dat in Ooststellingwerf uit de kraan komt, wordt in onze eigen gemeente uit de grond gehaald. Dit doet Vitens in het Drents Friese Wold bij Terwisscha in Appelscha.
Grondwater kan verontreinigd zijn door bestrijdingsmiddelen of medicijnresten.
Ook (illegaal) afval of een lekkende riolering kan het vervuilen. Voor elk drinkwaterwingebied is daarom een gebiedsdossier opgesteld, waarin de risico’s worden beschreven. In drinkwaterwingebied Terwisscha is het risico op vervuiling laag.
Laat regenwater waar het valt
Regenwater is een bron van schoon water. Het mengen met verontreinigd afvalwater en vervolgens weer schoonmaken in een rioolwaterzuiveringsinstallatie, dat is niet duurzaam. Daarom laten we regenwater bij voorkeur daar waar het valt. We gebruiken het om het grondwater aan te vullen en om oppervlaktewater te verversen.
Afkoppelen
Bij nieuwbouwlocaties worden de hemelwateraansluitingen ‘afgekoppeld’. Het is daar verplicht om afvalwater en regenwater gescheiden aan te leveren.
Bij de bestaande gemengde riolering koppelen we de regenwaterleidingen alleen af:
- als er toch al werkzaamheden zijn (zoals wegreconstructie of rioolvervanging)
- en afkoppelen ook echt meerwaarde heeft
Wadi betekent ‘dal’
Een wadi is meestal een verlaagde grasstrook. Het is een tijdelijke berging bij extreme neerslag en staat meestal droog. Alleen na een regenbui staat er water in.
Het regenwater kan in de bodem wegzakken en/of vertraagd worden afgevoerd.
Een wadi:
- gaat uitdroging van de bodem tegen
- is een buffer bij veel neerslag
- zuivert het regenwater
Toekomst
Met het oog op de klimaatverandering verwachten we in de toekomst meer intensieve buien. Dit betekent dat er vaker situaties zullen zijn waarbij de riolering de enorme hoeveelheid regen die er in een korte tijd valt niet aankan. Zowel bij vervanging als bij herinrichting kijken we daarom naar mogelijkheden om regenwater bovengronds op te vangen in de openbare ruimte, zoals in wadi’s of op andere laaggelegen plekken.
Taludbescherming
Bij de overstort van regenwater kan schade aan watergangen optreden.
Onderstaande foto’s tonen wat er kan gebeuren zonder taludbescherming (links) en hoe dat wordt hersteld (rechts). Klik op de foto voor een uitvergroting.
Baggeren
In vijvers en watergangen ontstaat in de loop van de tijd bagger, onder andere door bladeren die in de herfst in het water vallen. In samenwerking met Wetterskip Fryslân wordt bagger verwijderd als de functie van het water (bijvoorbeeld waterafvoer) door de bagger in gevaar komt.
Herstelwerkzaamheden
Bij het beheer van ons watersysteem kijken we naar de urgentie van de werkzaamheden en naar eventuele klachten.
Zwemwater dat wordt gecontroleerd
Veilig en verantwoord zwemmen kunt u het beste doen in een zwembad. Als u wilt zwemmen in open water, maak dan gebruik van een aangewezen zwemwater. De kwaliteit van dit water wordt regelmatig gecontroleerd. In de gemeente Ooststellingwerf gaat het hierbij om het Kannedemeer ofwel Canadameer.
Advies om niet in ander water te zwemmen
De Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing (FUMO) onderzoekt jaarlijks open zwemwater op veiligheid. Andere wateren, zoals rivieren en stedelijk water, kunnen vervuild zijn. Ze worden niet onderzocht op veiligheid en zwemwaterkwaliteit. U zult daarom bij deze wateren ook geen informatie (zoals waarschuwingen) aantreffen. Daarom wordt geadviseerd alleen in aangewezen zwemwater te recreëren.
Meer informatie
Heeft u vragen over de kwaliteit van de zwemwaterlocaties in Fryslân of wilt u weten voor welke locaties waarschuwingen en/of verboden gelden? Kijkt u dan op www.zwemwater.nl of op www.fumo.nl. Via de informatieborden bij de zwemplekken vindt u tijdens het zwemseizoen ook informatie over de zwemwaterkwaliteit.
Het rioolstelsel
De riolering bestaat uit buizen, putten en pompen. In de gemeente Ooststellingwerf liggen gemengde en gescheiden stelsels. Drukriolering wordt in het buitengebied toegepast om het afvalwater van boerderijen, woningen en bedrijven naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) te vervoeren.
Onder de diverse knoppen van het submenu leest u meer over de wonderlijke wereld van de riolering die vaak onzichtbaar voor ons is.
Ik verwonder mij over die geheime wereld onder de grond, die zorgt dat het boven de grond allemaal zo tof is (Bas Haring)
Waarom riolering?
Riolering heeft een belangrijke functie in onze samenleving.
Het zorgt voor:
- schoner milieu, door het inzamelen en transporteren van afvalwater
- beperken van wateroverlast, door de afvoer van regenwater
- aantrekkelijk houden van woon-, bedrijfs- en recreatieomgeving
- voorkomen van ziekten en beschermen van de volksgezondheid (dé reden om riolen aan te leggen)
RWZI Wetterskip Fryslân
Nederland telt bijna 400 RWZI’s die door waterschappen worden beheerd. Onze gemeente ligt in het beheergebied van Wetterskip Fryslân. Het afvalwater uit onze gemeente gaat bijna allemaal naar de RWZI aan de Duistereweg in Oosterwolde. Het afvalwater uit Elsloo, Nijeberkoop en Oldeberkoop wordt gezuiverd in de RWZI in Wolvega.
Grof afval verwijderen
Door mechanische zuivering wordt het grove afval, zoals papier, plastic en blad uit het rioolwater gezeefd en samen met het aanwezige zand afgevoerd. Daarna gaat het afvalwater het reinigingsproces in.
Reinigende bacteriën
Op de zuivering zijn bacteriën aanwezig die het water biologisch schoonmaken.
De bacteriën zetten de aanwezige stoffen om naar minder schadelijke stoffen EN gebruiken het als voedsel voor hun eigen groei. De bacteriemassa wordt ook wel ‘zuiveringsslib’ genoemd. Zodra de bacteriën het vuil hebben gezuiverd wordt het slib gescheiden van het schone water. Nu kan het water terug de natuur in.
Hevige buien
Bij hevige regen kan niet al het water in de buis. Het schone regenwater loopt dan, gemengd met het afvalwater, via zogenaamde overstorten in een vijver of sloot. Dit kan leiden tot milieuvervuiling. Daarom kiezen we in bepaalde gevallen voor een gescheiden rioleringssysteem in plaats van een gemengde riolering.
Kilometers gemengd riool
Van het Nederlandse riool is ongeveer driekwart gemengd.
Ook in onze gemeente is het overgrote deel gemengd riool, in het totaal zo’n 158 km.
Toekomst
Duurzaamheid vinden we belangrijk. We willen zoveel mogelijk schoon regenwater opvangen waar het gevallen is. We gebruiken het om grondwater aan te vullen en om oppervlaktewater te verversen. Daar waar dat meerwaarde heeft kiezen we voor het afkoppelen van regenwater.
Voor- en nadelen
Voordelen van een gescheiden systeem:
- de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) hoeft minder water te zuiveren
- minder risico bij grote regenbuien dat vuil afvalwater via overstorten in sloot of vijver terechtkomt
Nadelen zijn:
- het systeem is duurder (meer buizen in de grond)
- kans op vervuiling door foutieve aansluitingen of door vervuild regenwater
Verbeterd gescheiden systeem
Er zijn ondertussen verbeterde systemen. Daarbij gaat het water van kleine buien en het begin van grotere buien naar de RWZI. Vaak zit hierin het meeste vuil van daken en straten. De rest van het (schonere) regenwater komt via het gescheiden systeem terecht in een vijver of sloot.
Kilometers gescheiden riool
Gemeente Ooststellingwerf heeft 48 km regenwaterriool. Bij nieuwbouwlocaties is het verplicht om water gescheiden aan te leveren. In bestaand gebied kiezen we voor het afkoppelen van regenwater als dat meerwaarde heeft.
Drukriolering in het buitengebied
Vrijvervalriolen zijn niet handig in het buitengebied, waar het afvalwater grote afstanden aflegt zonder dat er nieuw rioolwater bijkomt. Woningen in het buitengebied zijn daarom aangesloten op een ander type riool, de drukriolering. Hierbij duwt een mini-gemaal het afvalwater door de buis: de persleiding. Een rioolgemaal pompt het afvalwater vervolgens naar de RWZI.
Als een pand aangesloten is op de drukriolering staan er groene of grijze kasten langs de weg. Deze hebben soms een rode storingslamp. Daar waar geen rode lamp is worden storingen automatisch doorgegeven aan de gemeente.
Veel drukriool
Van het Nederlandse riool is één vierde deel drukriolering. De gemeente Ooststellingwerf heeft een groot buitengebied en heeft daarom naar verhouding veel drukriolering. In Ooststellingwerf ligt circa 250 km vrijvervalriool en circa 270 km aan druk- en persleidingen.
Alleen afvalwater
Drukriolering is aangelegd voor het afvoeren van uitsluitend afvalwater. Het regenwater mag niet op de drukriolering worden aangesloten. Als dat toch gebeurt dan kunnen er storingen ontstaan. Regenwater wordt lokaal afgevoerd naar open water.
Hoge kwaliteit
De uitval van een rioolgemaal kan al snel leiden tot flinke schade en overlast. Daarom kiest de gemeente Ooststellingwerf voor een hoog ambitieniveau wat betreft de kwaliteit van de gemalen.
De gemalen zijn aangesloten op een computersysteem op de gemeentewerf. Zo kan de werking van de gemalen continu worden gecontroleerd.
Gemeente en Wetterskip Fryslân
De gemeente heeft gemalen om bijvoorbeeld een nieuwbouwwijk aan te sluiten op het bestaande rioolstelsel. Ook worden industrieterreinen vaak van een apart gemaal voorzien. Zo hebben we meer zicht op de hoeveelheid afvalwater die daar vandaan komt.
Het laatste gemaal voor de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) is in Ooststellingwerf van Wetterskip Fryslân. De gemeente loost het afvalwater op dit gemaal.
Hoe werkt het bergbezinkbassin
Bij extreme regen wordt het gemengde water (regen en de rest van het rioolwater) eerst in een grote betonnen bak of (kunststof) buis gebracht. In dit bergbezinkbassin zakt 50% van het vuil naar de bodem. Als het niet meer regent pompen we het bassin leeg. Relatief schoon water gaat naar vijvers en sloten. Het achtergebleven vuile water gaat via het riool naar de waterzuivering.
Onder en boven de grond
Op de linker en rechter foto hieronder is het bergbezinkbassin van Ooststellingwerf te zien, bovengronds.
De middelste foto toont de aanleg van een bergbezinkbassin (in een andere gemeente).
Buizen
Het riool reinigen we met een hogedrukspuit. Daarna inspecteren we met een camera de kwaliteit van het riool. Op basis van de inspecties bepalen we waar er herstelmaatregelen nodig zijn en er bijvoorbeeld een buis vervangen moet worden.
Gemalen
Alle gemalen in de kernen en circa 75% van de minigemalen in het buitengebied zijn aangesloten op een computersysteem op de gemeentewerf. Zo kunnen we de werking van de gemalen continu controleren. We reinigen de gemalen jaarlijks. Waar nodig voeren we reparatiewerkzaamheden uit.
Kolken reinigen
Een vrachtwagen zuigt met een zuiginstallatie de straat- en trottoirkolken (putten) leeg. Dit gebeurt een of twee keer per jaar, zodat we het regenwater goed kunnen blijven afvoeren.
Riool verbeteren op gepaste momenten
Bij rioolvervanging kijken we eerst welk probleem we ermee willen oplossen. We kiezen vervolgens een maatregel die past bij het doel dat we willen bereiken.
Daarbij kijken we of we het kunnen combineren met andere werkzaamheden in de openbare ruimte die ook moeten gebeuren, bijvoorbeeld het opnieuw inrichten van een weg of werkzaamheden aan de waterleiding (werk met werk maken).
Doen wat nodig is
Bij output/outcome gestuurd rioolbeheer plannen we de onderhoudsmaatregelen niet meer vroegtijdig. We gaan dus bijvoorbeeld geen riolering vervangen, enkel omdat deze er al een aantal jaren ligt. In plaats daarvan kijken we welke werkzaamheden er echt noodzakelijk zijn.
Dit doen we door kritisch te monitoren: wat kan nog een aantal jaren mee en waar moet iets aan gebeuren? Ook kijken we of we met moderne technieken zaken kunnen repareren en renoveren, in plaats van iets meteen helemaal te vervangen.
Foto: In sommige gevallen is relinen (het versterken van de binnenkant van de bestaande buis door er een ‘kous’ doorheen te trekken) een goede maatregel.
Kwaliteit en kostenbesparing
Door te kiezen voor output/outcome gestuurd rioolbeheer blijven de kosten maatschappelijk aanvaardbaar. Zo kunnen we ons systeem blijven beheren en de kwaliteit behouden, ook voor de toekomst.
Bovendien past deze werkwijze bij de duurzaamheidsambities van de gemeente Ooststellingwerf. Het bespaart energie, grondstoffen en CO2-uitstoot.
Riolering in getallen
In de tabel hiernaast staat het areaal van de gemeente Ooststellingwerf in getallen.
De peildatum is januari 2020.
Beleid: drie zorgplichten
In dit beeldende Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) legt de gemeente Ooststellingwerf haar rioleringsbeleid vast voor de periode 2020-2024. Onder de knop ‘GRP 2020-2024’ vindt u de belangrijkste beleidskeuzes en de doorlink naar het achtergronddocument.
Centraal staan de drie zorgplichten van de gemeente:
1. Afvalwaterzorgplicht
2. Regenwaterzorgplicht
3. Grondwaterzorgplicht
Kwaliteitsprofielen
Een belangrijk onderdeel van de beleidskeuzes vormen de ambities van de gemeente: wat is het gewenste kwaliteitsniveau als het gaat om riolering en water? Hierbij werken we met drie verschillende kwaliteitsprofielen.
Onder de knop ‘Kwaliteitsprofielen‘ leest u meer over de diverse kwaliteitsniveaus, de keuzes van Ooststellingwerf en wat dit betekent voor u als gebruiker.
Wettelijk kader
Er is allerlei wetgeving van toepassing als het gaat om water en riolering. Daarnaast zijn er landelijk afspraken, bijvoorbeeld in het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie. Deze wet- en regelgeving vormt mede het kader waarbinnen de gemeente Ooststellingwerf handelt.
Meer informatie hierover vindt u onder de knop ‘Wet- en regelgeving’.
1. Afvalwaterzorgplicht
We hebben als gemeente de plicht om het afvalwater in te zamelen en te transporteren. Dit doen we door het openbaar rioolsysteem aan te leggen, te onderhouden en te beheren. De waterschappen hebben de zorgplicht om het ingezamelde afvalwater te zuiveren.
Inzameling stedelijk afvalwater:
- voor dit onderdeel kiest Ooststellingwerf voor kwaliteitsniveau Basis
- de aansluitgraad is momenteel 99,7%
- de grootste knelpunten door foutieve aansluitingen zijn verholpen
- bij nieuwbouwlocaties worden meteen duurzame systemen toegepast
Transport stedelijk afvalwater:
- voor dit onderdeel kiest Ooststellingwerf voor kwaliteitsniveau Hoog
- dit is de consequentie van de eerder gemaakte keuze om het buitengebied aan te sluiten op de riolering
- alle rioolgemalen in het stedelijk gebied en ruim 600 minigemalen in het buitengebied zijn aangesloten op het telemetriesysteem, hierdoor is er continue controle op de werking van deze gemalen
- riolering en overige voorzieningen worden regelmatig geïnspecteerd, zo kan er worden ingegrepen voordat er overlast optreedt
2. Regenwaterzorgplicht
De gemeente heeft een zorgplicht voor doelmatige inzameling en verwerking van hemelwater. Op particulier terrein is primair de eigenaar van het terrein verantwoordelijk voor de opvang, verwerking en afvoer. De gemeentelijke zorgplicht treedt pas in werking als de eigenaren van percelen het regenwater redelijkerwijs niet zelf kunnen verwerken. De zorgplicht omvat niet meer dan een door de gemeente aangeboden voorziening waar het hemelwater in geloosd kan worden.
Inzameling overtollig hemelwater:
- voor dit onderdeel kiest Ooststellingwerf voor kwaliteitsniveau Basis
- het streven is om vermenging van schoon hemelwater met afvalwater terug te dringen
- voorkeursvolgorde daarbij is vasthouden – bergen – afvoeren
- waar dit duidelijk meerwaarde heeft wordt gekozen voor afkoppelen (afkoppelen is geen doel op zich)
- verwerking op eigen terrein wordt niet verplicht, vanwege de bodemopbouw (keileemlagen)
Verwerking van overtollig hemelwater in riolen:
- voor dit onderdeel kiest Ooststellingwerf voor kwaliteitsniveau Basis
- de gemeente accepteert situaties waarbij sprake is van hinder door ‘water-op-straat’, maar er mag geen sprake zijn van ernstige hinder of overlast
- volledig verharde tuinen en percelen zorgen voor extra belasting op de gemeentelijke voorzieningen
- door de klimaatveranderingen is (op termijn) misschien een hoger ambitieniveau nodig, dit vraagt echter om forse investeringen
Verwerking van overtollig hemelwater in de openbare ruimte:
- voor dit onderdeel kiest Ooststellingwerf voor kwaliteitsniveau Basis
- de openbare ruimte (watergangen en groenvoorzieningen) speelt een belangrijke rol in de aan- en afvoer van overtollig hemelwater
- vanwege dit belang wordt een deel van de onderhoudskosten voor watergangen en oevervoorzieningen gedekt vanuit de rioolheffing
- bij de overdracht van het beheer van watergangen naar het Wetterskip dienen de ambities inzake het onderhoud gehandhaafd te blijven
3. Grondwaterzorgplicht
Belangrijk uitgangspunt in de wetgeving is de verantwoordelijkheid van de perceeleigenaar. Bij grondwaterproblemen wordt in de eerste plaats van de perceeleigenaar verwacht, dat hij de vereiste (waterhuishoudkundige en/of bouwkundige) maatregelen neemt. Deze verantwoordelijkheid geldt ook voor de gemeente als eigenaar van de openbare ruimte.
De gemeente heeft een zorgplicht voor het in het openbaar gemeentelijke gebied treffen van maatregelen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken (voor zover dit doelmatig is en het niet de verantwoordelijkheid is van waterschap of provincie om maatregelen te nemen). Dit is een inspanningsplicht. De gemeente is niet verantwoordelijk voor handhaving van het grondwaterpeil.
Inzameling van grondwater:
- voor dit onderdeel kiest Ooststellingwerf voor kwaliteitsniveau Basis
- de bodemopbouw (keileemlagen) is ongunstig voor de waterhuishouding, er zijn echter weinig meldingen van grondwaterproblemen
- bewoners en ondernemers kunnen bij het gemeentelijk waterloket terecht voor grondwaterproblemen
- bij herhaalde meldingen wordt onderzocht of er sprake is van een grondwaterprobleem
- als er maatregelen in openbaar gebied nodig zijn om problemen op te lossen of voorkomen, dan worden deze uitgevoerd onder regie van de gemeente in nauwe samenhang met het Wetterskip
Verwerking van grondwater:
- voor dit onderdeel kiest Ooststellingwerf voor kwaliteitsniveau Basis
- het aantal meldingen over grondwaterproblemen in bestaand gebied is minimaal
- het in stand houden van greppels is essentieel, dit vraagt om communicatie met de inwoners en om toezicht
- bij nieuwbouwlocaties worden waterhuishoudkundige belangen vóóraf expliciet en op evenwichtige wijze meegewogen
- drainage is vastgelegd in het beheersysteem en wordt, gelijktijdig met de riolering, gereinigd en geïnspecteerd
Klimaatbestendig
Ons klimaat verandert. Steeds vaker is sprake van korte perioden met heftige neerslag. Of is het juist een tijdlang extreem droog. We staan daarom voor de grote uitdaging om ons riolering- en watersysteem klimaatbestendig te maken. Dit betekent dat we:
- ons bewust zijn van mogelijke gevolgen van klimaatverandering
- onze leefomgeving aanpassen zodat we beter tegen veranderingen bestand zijn
Een belangrijk voorbeeld is dat we bij de inrichting van onze dorpen, wijken en tuinen rekening houden met een veranderend klimaat.
In de planperiode 2020-2024 staat klimaatbestendigheid hoog op de agenda bij Ooststellingwerf en haar samenwerkingspartners. We bundelen de krachten, brengen knelpunten in beeld en gaan aan de slag. Maatwerk per locatie is daarbij het uitgangspunt. De revitalisatie van het Haerenkwartier is hier een voorbeeld van.
Samenwerking
Ooststellingwerf kiest voor nauwe samenwerking als het gaat om riolering en water. Samenwerkingspartners zijn:
- de buurgemeenten Weststellingwerf en Opsterland (OWO-samenwerking)
- Wetterskip Fryslân
- Provincie Fryslân
- drinkwaterbedrijf Vitens
De samenwerking tussen deze partijen is onder andere terug te vinden in het Fries Bestuursakkoord Waterketen (zie de pagina ‘Samenwerking‘).
Daarnaast zijn inwoners en ondernemers belangrijke gesprekspartners. Een gezamenlijke inzet is essentieel voor een goede werking van de riolering en het behoud van schoon water. Nu en in de toekomst.
en.
Output/outcome gestuurd beheer
De afgelopen jaren is de overstap gemaakt van normgestuurd beheer naar output/outcome gestuurd beheer. Dit betekent dat we:
- door inspecties en monitoring de riolering en andere voorzieningen goed in gaten houden
- onderhoudsmaatregelen pas uitvoeren als er daadwerkelijk iets aan de hand is (stankoverlast, risico instorting, werking in het gedrang is)
- eerst kijken of renovatie met nieuwe technieken een goede optie is, pas als dit niet het geval is kiezen we voor vervanging
Door de keuze voor output/outcome gestuurd beheer kunnen we efficiënter, zuiniger en duurzamer werken.
Kostendekkingsplan en rioolheffing
Voor de planperiode 2020-2024 is er een kostendekkingsplan (KDP) gemaakt. In het KDP zijn alle kosten opgenomen die worden gemaakt voor water/riolering. Dat zijn de kosten voor onder andere onderhoud en beheer, maar ook voor de aanleg van vernieuwingsprojecten en personeelskosten.
Kwaliteitsvisie
In dit Gemeentelijke Rioleringsplan (GRP) geeft Ooststellingwerf aan wat haar ambities zijn als het gaat om riolering en water. Ofwel: wat is het gewenste kwaliteitsniveau.
Bij het bepalen van het ambitieniveau spelen diverse aspecten een rol:
- wat moeten we doen volgens wet- en regelgeving?
- hoe is de situatie nu?
- wat vinden we belangrijk?
- welke kosten zijn eraan verbonden?
Klik op de afbeeldingen voor een uitvergroting.
Kwaliteitscatalogus
De gemeente Ooststellingwerf werkt met de kwaliteitscatalogus van de Antea Group. Hierin worden de kwaliteitsnormen uitgedrukt in 3 kwaliteitsniveaus:
H = hoog = goed onderhouden, bijna niets op aan te merken, geen overlast
B = basis = voldoende onderhouden, hier en daar wat op aan te merken, soms hinder
L = laag = sober tot wettelijk minimum, achterstand bij onderhoud, soms overlast
Drie zorgtaken
Er zijn zeven onderdelen waarvoor de gemeente haar ambitieniveau bepaalt, gekoppeld aan haar afval-, regen- en grondwaterzorgplicht. Deze onderdelen worden genoemd in de tabel hiernaast (klik op de afbeelding om deze te vergroten).
Voor het transport van stedelijk afvalwater kiest Ooststellingwerf voor kwaliteitsniveau Hoog. Voor de zes andere onderdelen kiest zij kwaliteitsniveau Basis.
Kwaliteitsniveau afvalwater - wat merkt u als gebruiker hiervan?
Wat betreft inzameling en transport van stedelijk afvalwater betekent dit:
- Vrijwel al het afvalwater wordt ingezameld via riolering en centraal gezuiverd. Op die enkele locaties in het buitengebied waar het afvalwater niet via riolen wordt ingezameld, wordt dit lokaal verwerkt (gezuiverd).
- Stankklachten en/of verontreinigingen van sloten en bodem komen hierdoor nauwelijks voor.
- De vuilwaterriolering verkeert in een goede technische staat. De risico’s op beschadigde riolen zijn daardoor beperkt.
- Overlast voor bewoners bij storingen of calamiteiten wordt tot een minimum beperkt.
Dat Ooststellingwerf voor het transport van afvalwater kiest voor kwaliteitsniveau Hoog, vloeit voort uit de eerder gemaakte keuze om het buitengebied aan te sluiten op de riolering. Die keuze is gemaakt om:
- inwoners in het buitengebied dezelfde voorzieningen te bieden als inwoners binnen de bebouwde kom
- te voorkomen dat afvalwater van huishoudens gestort wordt op oppervlaktewater
Kwaliteitsniveau regenwater - wat merkt u als gebruiker hiervan?
Voor wat betreft de inzameling en het verwerken van regenwater betekent dit:
- Als in de buurt iets gebeurt (rioolvervanging, wegreconstructie) wordt getoetst of sprake is van knelpunten en/of overlast. In dat geval wordt de mogelijkheid bekeken om het schone hemelwater zoveel mogelijk te scheiden van het vuile afvalwater (afkoppelen).
- Bij hoosbuien wordt het overtollig hemelwater afdoende opgevangen en afgevoerd. Soms staat de straat enige tijd blank. De omgeving heeft hiervan korte tijd hinder. Maar van overlast is geen sprake. Het water loopt niet de woningen en tuinen in (uitgezonderd situaties waar woningen lager liggen dan de openbare weg).
- Bij extreme hoosbuien moeten wij leren accepteren dat de straat enige tijd blank staat. Dit leidt wellicht tot hinder voor de omgeving. Schade als gevolg van extreme hoosbuien wordt voorkomen.
- Bij buien wordt het afvalwater afdoende opgevangen in bergingsbakken. Er kan dan verdund afvalwater in sloten en vijvers stromen. Incidenteel leidt dit tot stank en vervuiling. Dit leidt echter niet tot gezondheidsproblemen.
- Sloten en vijvers zijn in staat bij uitzonderlijke buien het overtollig hemelwater afdoende te bergen, vast te houden en af te voeren. De sloten treden pas bij uitzonderlijke hoosbuien buiten hun oevers. Dit leidt wellicht tot ernstige hinder maar niet tot schade.
Kwaliteitsniveau grondwater - wat merkt u als gebruiker hiervan?
Voor wat betreft de inzameling en het verwerken van grondwater betekent dit:
- Burgers en ondernemers kunnen bij het gemeentelijk waterloket terecht voor klachten en vragen omtrent grondwater(overlast). Bij herhaalde meldingen wordt onderzoek verricht om te achterhalen of sprake is van een grondwaterprobleem.
- Gemeente is aanspreekpunt voor grondwaterproblemen maar is niet aansprakelijk.
- In bestaand gebied kunnen in bepaalde delen van de openbare ruimte door gebrekkige ontwatering situaties ontstaan waarbij in sommige kruipruimtes af en toe water staat. Dit leidt soms tot een muffe lucht of schimmelplekken in woningen en gebouwen. Dit leidt wellicht tot overlast, maar niet tot gezondheidsproblemen.
- De tuinen en plantsoenen zijn na een periode van regen een aantal dagen drassig en daarna al vrij snel weer goed begaanbaar.
- Bij nieuwbouwlocaties wordt bij het ontwerp al rekening gehouden met een goede ontwatering. Hiermee worden problemen in de toekomst voorkomen.
Wettelijk kader
Er zijn meerdere wetten en regels van toepassing als het gaat om afvalwater, regenwater, grondwater en de zorgplichten van de gemeente op dit gebied.
De belangrijkste zijn de Wet Milieubeheer, de Waterwet en de Gemeentewet. Deze worden hieronder kort toegelicht. Daarnaast vindt u informatie over het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie en de nieuwe Omgevingswet.
Klik op de foto voor een uitvergroting.
Wet Milieubeheer - zorgplicht rioolwater
De taken en verplichtingen die de gemeente heeft op het gebied van riolering staan in de Wet Milieubeheer. Het opstellen van een Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) is een van de verplichtingen uit deze wet.
Waterwet - zorgplicht regenwater en grondwater
In december 2009 is de Waterwet in werking getreden. Hierin staan de gemeentelijke zorgplichten voor regenwater en grondwater. Voor de uitvoering van deze zorgplichten krijgt de gemeente de mogelijkheid om bij verordening regels op te stellen voor het lozen van afvloeiend regenwater en grondwater.
Gemeentewet - rioolheffing
Het wettelijk kader voor de rioolheffing is vastgelegd in de Gemeentewet. Op basis hiervan kan een gemeente keuzes maken hoe zij de rioolheffing opbouwt. De totale rioolheffing mag nooit meer bedragen dan het bedrag dat nodig is voor de uitvoering van de gemeentelijke watertaken.
Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie
Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten hebben afgesproken waterveiligheid en klimaatbestendigheid integraal mee te gaan wegen bij ruimtelijke ontwikkelingen (bestuursovereenkomst Deltaprogramma 2014). De uiteindelijke ambitie is dat Nederland in 2050 klimaatbestendig is ingericht.
Het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie 2018 bevat een gezamenlijk plan van deze partijen, dat de aanpak van wateroverlast, hittestress, droogte en de gevolgen van overstromingen versnelt en intensiveert.
De stappen die in de komende periode gezet moeten worden zijn:
- uitvoeren stresstesten (kwetsbaarheden in beeld brengen)
- globale maatregelen bepalen
- uitkomsten delen (risicodialoog)
- bewustzijn vergroten
- uitvoeringsagenda opstellen
- nieuw beleid formuleren, waarbij zoveel mogelijk wordt aangesloten bij de ontwikkelingen rondom de Omgevingswet en omgevingsgericht werken
Omgevingswet - 2021
Naar verwachting treedt in 2021 de Omgevingswet in werking. Deze wet bundelt 26 wetten voor ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water. Circa 4.700 artikelen worden teruggebracht tot 350 artikelen. Ook de Wet milieubeheer en de Waterwet gaan op in de Omgevingswet.
De drie zorgplichten voor afvalwater, regenwater en grondwater blijven van kracht. De beleidsvrijheid van gemeenten en waterschappen neemt toe. Dat vraagt, nog meer dan nu al het geval is, om regionale afstemming.
Omgevingsvisie
De Omgevingswet verplicht gemeenten om één (integrale) omgevingsvisie voor het fysieke domein te hebben. Deze geeft antwoord op de volgende vragen:
- Wat is er aan fysieke leefomgeving en wat is de kwaliteit daarvan?
- Welke ontwikkelingen zijn/komen er? (gebruik, beheer, bescherming en behoud van het gemeentelijk grondgebied)
- Wat zijn de na te streven doelen en op welke wijze gaan we die bereiken?
De gemeente Ooststellingwerf stelt samen met inwoners, ondernemers en gemeenteraad de Omgevingsvisie op. De visie is van en voor iedereen in Ooststellingwerf.
Contactgegevens
Gemeente Ooststellingwerf
Bezoekadres: ‘t Oost 11 8431 LE Oosterwolde
Postbus 38 8430 AA Oosterwolde
Website gemeente Ooststellingwerf
Heeft u een vraag over riolering en/of water?
U kunt een mail sturen naar gemeente@ooststellingwerf.nl
U kunt bellen naar 14 0516
Meer informatie over de waterketen?
U vindt hier enkele filmpjes, websites en handige folders over water en riolering.
Klik op een website
Klik op een filmpje
Rioned help mijn riool doet het niet
Rioned water wie zijn daar allemaal mee bezig
Rioned regenwater gebruik het in de tuin
Rioned water op straat n hevige regenval
Klik op een plaatje voor een brochure
Scholen
Wil je voor school bezig met zijn met het thema water? Zoek je informatie voor een spreekbeurt of (profiel)werkstuk? Op deze website staat veel informatie geschikt voor alle leeftijden over drinkwater, afvalwater, regenwater, grondwater, oppervlaktewater, riolering en waterzuivering.